Wereldhandelsorganisatie WTO roept overal heftige gevoelens op. Als gehaat symbool van liberalisering en globalisering is de VN-organisatie al tientallen jaren doelwit van felle protesten.
In 1999 gingen 40.000 mensen de straat op tegen de WTO in wat bekend werd als “the Battle of Seattle”, en sindsdien heeft de organisatie geen goed meer kunnen doen.
Ik was vorige week bij de WTO op hun jaarlijkse ‘public forum’ om te kijken hoe de internationale handel er voor staat. Zeker 3 op de 5 Nederlandse boeren en tuinders bestaan dankzij de export, en één van hen met dank aan markten buiten de EU. Maar de handelsverdragen die de EU afsluit, genieten in de Tweede Kamer weinig steun. Globalisering wordt vaak gezien als de oorzaak van de verdeeldheid die we meemaken in maatschappij en politiek. De kloof tussen economische winnaars en verliezers leidt tot harde discussies. Tussen ‘elite’ en ‘volk’, globalisten en nationalisten, platteland en stad.
Niet iedereen profiteert evenveel van open grenzen. Ik krijg vaak vragen wat ik vind van een handelsverdrag van duizenden pagina’s: ben je vóór of tegen? Dat is natuurlijk niet de werkelijkheid. Ieder handelsverdrag biedt kansen en bedreigingen. De paradox: het inkomen van veel mensen hangt af van (internationale) handel, maar toch zijn ze soms tegen handelsverdragen. Kijk bijvoorbeeld eens naar het VK. Veel Britten stemden vóór Brexit, maar ze hebben straks te weinig kalkoenen voor de kerst. Het is dus niet zwart-wit. Ik ben bijvoorbeeld ook niet óf Fries, óf Nederlander óf Europeaan. Ik ben het namelijk allemaal tegelijk.
Kortom, we moeten op zoek naar de juiste balans tussen alle belangen. En dan nu het goede nieuws uit Genève: er werd vorige week veel gepraat over duurzaamheid. Sessies over ‘slechte’ en ‘goede’ subsidies. Kan je bijvoorbeeld op voorhand zeggen: subsidie voor klimaat en ontwikkeling is altijd goed, maar inkomenssubsidie aan boeren is altijd slecht? Nee, en ik zie dat het gesprek daarover gaat. In landbouwbeleid is er bij de WTO al een indeling: je hebt groene, gele (amber) en rode subsidies. Het GLB is voor zo’n 90% aangemerkt als groen, omdat het geld niet direct gekoppeld is aan productievolume maar wel aan allerlei randvoorwaarden. Handel is voor mensen, zei WTO-Directeur-Generaal Ngozi Okonjo-Iweala op 27 september. De kwestie is hoe handel goed kan zijn voor alle mensen.