In april verscheen de eerste nieuwsupdate van LTO internationaal. Hierbij gaven we onze leden een inkijkje in de Europese lobby en maakten wij inzichtelijk wat LTO Nederland daar voor onze leden betekent. Ook in mei is er veel gebeurd in Europa. Zo vond op 9 mei de Dag van Europa plaats. De dag om stil te staan bij het feit dat de Europese Unie ooit is opgericht om de vrede in Europa te bewaren, en om alle burgers in de EU een goede levensstandaard te kunnen garanderen. De landbouwsector blijft hiervoor een cruciale rol vervullen.

Praesidium COPA-COGECA – LTO bespreekt impact en lobby Natuurherstelwet met Europese boerenorganisaties

Op 27 en 28 April toen iedereen in Nederland Koningsdag vierde, vonden in Brussel de ‘Praesidiavergaderingen’ vergaderingen plaats van Copa (Europese boerenorganisaties) en Cogeca (Europese landbouwcoöperaties). Bij het Praesidium van Copa sluiten de voorzitters van vele Europese boerenorganisaties aan waaronder de voorzitters van de DBV (Duitsland), FNSEA (Frankrijk) en België (Boerenbond). LTO onderhoudt al decennia warme banden met deze (zuster)organisaties. Namens LTO was Thijs Rompelberg (voorzitter LLTB en bestuurslid LTO Nederland) aanwezig.

Tijdens dit Praesidium waren er gesprekken met onder meer de Directeur-Generaal van DG Klimaat (onderdeel Europese Commissie) en de Voorzitter en Directeur-Generaal van Food Drink Europe (Europese voedingsindustrie en koepelorganisatie van FNLI). Daarnaast werd er gesproken over in te nemen gezamenlijke posities op belangrijke Europese dossiers. Voor Nederlandse boeren en tuinders waren de volgende twee kwesties van buitengewoon belang:

Natuurherstelwet

Samen met Copa-Cogeca is LTO erg bezorgd over de ontwikkelingen rondom de Natuurherstelwet (onder meer targets voor 20% natuurherstel, targets voor vernatting van veengronden, verslechteringsverbod buiten Natura 2000, etc.). In zijn interventie benadrukte Thijs Rompelberg de impact van de Natuurherstelwet op het gebruik van landbouwgrond in Nederland (meer extensivering) en zijn vrees voor wat dit betekent voor het verdienvermogen van Nederlandse boeren en tuinders. Hij sprak, in samenstemming met andere lidstaten, zijn steun uit voor een gezamenlijk optreden in Brussel.

Oekraïne

Thijs Rompelberg heeft het belang van het voorkomen van marktverstoring in Europa benadrukt. Europese graan- én pluimveeboeren moeten niet de prijs van Europese solidariteit met Oekraïne betalen. Er moet een gelijk speelveld zijn tussen Europa en Oekraïne (onder andere op het gebied van voedselveiligheids- en dierenwelzijnsstandaarden). Voor compensatie van boeren moet niet uit de crisisreserve van het GLB worden geput maar extra geld buiten het GLB worden aangewend. Daarnaast heeft Thijs Rompelberg aangestipt wat LTO doet om Oekraïne te ondersteunen (MoU met Oekraïnse ambassadeur, publiek-private samenwerking ter ondersteuning Oekraïense boeren).

Toekomst van het GLB

Het GLB is een voorbeeld van een dossier dat voortdurende heen en weer pendelt tussen Brussel, Den Haag en regio’s. Terwijl Nederlandse boeren en tuinders zijn bezig met de gecombineerde opgaaf en ingewikkelde keuzemenu’s, loopt er met LNV discussie over de aanpassingen die nodig zijn om het GLB praktischer en doelgerichter te maken. Zo wil LTO meer opties voor de ecoregeling en aanvullingen op de gewaslijsten. Bovendien moet de aansluiting van basiseisen, ecoregeling en agrarisch natuurbeheer veel beter. Voor dit jaar is bedongen dat de aanvraagperiode is verlengd tot 15 juni, gezien het late voorjaar. Bovendien geldt 2023 nu als ‘leerjaar’. Sloten en andere landschapselementen kunnen worden opgegeven, mits de afstand tot de perceelsrand niet groter is dan 5 meter. En er is wekelijks contact met LNV/RVO over talloze praktische kwesties en details.

In Brussel begint ondertussen al het gesprek over de toekomst van het GLB. Officieel loopt het huidige GLB tot en met 2027. Volgend jaar zijn er echter Europese verkiezingen. Dan komt er een nieuw Europees Parlement en een nieuwe Europese Commissie, die er normaal gesproken vijf jaar zullen zitten. Zij besluiten samen over het volgende GLB, al is de kans groot dat er weer één of twee overgangsjaren komen.

Belangrijkste issues

Waar gaat de lange termijn discussie eigenlijk over? Allereerst over het beschikbare budget. Het landbouwbudget is ongeveer 30% van de EU-begroting. Dat lijkt veel, maar als je rekent met de overheidsuitgaven van de lidstaten zelf, is het minder dan 1%. Stelt niets voor, in ruil voor voldoende aanbod van veilig, duurzaam en betaalbaar kwaliteitsvoedsel. Gezien de vele uitgaven uitdagingen en uitgaven staat het landbouwbudget echter onder druk. En voor de duidelijkheid: ook de Nederlandse regering heeft zich in het verleden hard gemaakt voor een korting op het landbouwgeld. Hopelijk verandert dat nu, gezien de steeds hogere duurzaamheidseisen die aan boeren en tuinders gesteld worden.

De omvang van het GLB-budget hangt ook af van de uitbreiding van de Europese Unie. Als de landen op de Balkan en in Oost-Europa, zoals Oekraïne, lid worden van de EU, dan neemt het landbouwareaal fors toe. Het landbouwareaal van Oekraïne is ruim 30% van dat van de huidige EU. EU-uitbreiding zou dus gepaard gaan met een veel groter beroep op het budget. Bovendien gaan productiezones en handelsstromen dan anders lopen. Dat moet wat ons betreft meegenomen worden in de beschouwingen over een nieuw GLB.

Een derde belangrijk punt is het functioneren van de Europese markt. Met de Europese Green Deal worden de eisen die aan boeren en tuinders gesteld worden, steeds strenger. Dat moet vertaald worden naar het internationale marktbeleid, zoals bij de WTO (wereldhandelsorganisatie), in handelsakkoorden en mededinging. En daarom ook naar industrie, supermarkten en consumenten. Het huidige GLB-budget is namelijk volstrekt onvoldoende om deze kosten van de Green Deal te dekken.

Andere belangrijke discussiepunten zijn: steun aan jonge boeren en tuinders, bescherming van het gezinsbedrijf en het beter opvangen van risico’s, zoals door extreem weer, ziekten en plagen en politieke spanningen. Met corona, de oorlog in Oekraïne en de droogte in Zuid-Europa zien we de voorbeelden om ons heen. Al deze onderwerpen zet LTO de komende tijd in Brussel opnieuw op de agenda.

Bezoek Landbouwcommissie Europees Parlement

Van 15-17 mei vond er een missie van de Landbouwcommissie van het Europees Parlement aan Nederland plaats. Op 15 mei werd de delegatie verwelkomt door Glastuinbouw Nederland. De delegatie bracht bezoeken aan Looye Kwekers-Beekenkamp Group, RijkZwaan en de Veilingroute. LTO Nederland mocht deze delegatie op 16 mei ontvangen en rondleiden. Er werd onder andere gesproken over de Europese uitdagingen die op het Nederlandse boerenerf terecht komen. Denk bijvoorbeeld aan het nieuwe GLB, het duurzaam gebruik van gewasbescherming en natuurherstel. LTO Nederland kijkt terug op een waardevolle dag, waarbij de Nederlandse uitdagingen, maar ook de Nederlandse innovaties en prestaties, voldoende uitgelicht zijn.