De landbouw in Noord-Holland blijft zich verzetten tegen de verhoging van het eigen risico voor faunaschade van 5 naar 20 procent. ‘De provincie is onbetrouwbaar. Ze houdt zich niet aan eerder gemaakte afspraken.’
Vijftig bezwaarmakers woonden vorige week vrijdag de hoorzitting bij die uitvoeringsorganisatie BIJ12 belegde in De Zoete Inval in Haarlemmerliede over de toegekende vergoeding voor de geleden faunaschade in de zomer van 2021.
BIJ12 verplaatste de sessie, die normaal in Utrecht plaatsvindt, naar Noord-Holland, omdat zoveel ondernemers hun bezwaren persoonlijk wilden toelichten. Wat volgde, was een uiteenlopende reeks van knellende praktijkervaringen met ganzenoverlast door melkveehouders, akkerbouwers en vollegrondsgroentetelers van Texel tot en met de Vechtstreek.
Een deel van de ondernemers was met de trekker naar Haarlemmerliede afgereisd om het ongenoegen over de korting op de schadecompensatie extra kracht bij te zetten. Dit trok de aandacht van de lokale en zelfs nationale media.
Advocaat Charles van Mierlo beet namens LTO Noord het spits af. Hij betreurde het dat provincie Noord-Holland geen afgevaardigde stuurde om te ervaren wat er leeft onder de boeren. ‘En om antwoord te krijgen op de vraag waarom die ondernemers het zo onrechtvaardig vinden dat het faunaschadebeleid eenzijdig is aangepast.’
Verder bekritiseerde Van Mierlo de argumentatie dat de provincie zo boeren wil stimuleren om meer aan schadepreventie te doen. ‘Dat is een diskwalificatie van de inspanningen die al worden geleverd om de ganzen van de percelen te weren.’
Ook stelde de advocaat dat zo voorbij wordt gegaan aan het feit dat de ganzenpopulatie sinds 2005 is verveelvoudigd. ‘Noord-Holland heeft ondernemers de belofte gedaan de schade te vergoeden tot het moment dat de ganzenstand is teruggebracht tot het niveau van dat referentiejaar. Intussen zijn de beheerregels zo onpraktisch dat pogingen om de populatie te reduceren via de jacht geen zoden aan de dijk zet.’
Akkerbouwer Astrid Francis uit Noordbeemster vertelde dat haar vaste jager het land niet meer in wil om ganzen te schieten, omdat zijn jachtakte op de tocht staat door de onduidelijke regels. ‘Daardoor rest ons niet veel anders dan de dieren te verjagen. We hebben al minimaal 6.500 euro geïnvesteerd in allerlei middelen, maar het richt nauwelijks iets uit. Wij verjagen ze naar de buren, die ook weinig anders kunnen doen dan ze weer terugjagen.’
Vollegrondsgroenteteler Niels Zuurbier uit Heerhugowaard investeert jaarlijks een veelvoud in de preventie van ganzenschade. ‘We hebben zelfs speciaal een jager in dienst genomen. Daarnaast zijn meerdere medewerkers dagelijks bezig om onze percelen op de cruciale momenten zoveel mogelijk tegen vraatschade te beschermen’, zei hij.
‘Om nog niet te spreken van de schade door ganzenstront, die ook nog een groot risico oplevert voor de voedselveiligheid van onze producten. Als we alle schade bij elkaar optellen, dan loopt die in de tonnen. Intussen neemt het aantal ganzen, en daarmee het probleem, alleen maar verder toe.’
Ook een veehouder uit de Beemster ziet dat op de weilanden in de polders gebeuren. ‘Wij hebben een getrainde bordercollie die we het land in sturen om ganzen te verjagen, maar eenmaal terug op het erf zitten ze alweer op hun vertrouwde plek. Intussen zijn de graslanden zo kaal dat er voor weidevogels ook geen bescherming of voedsel meer is.’
Melkveehouder Albert Hooijer uit Weesp is al tien jaar als faunabestuurder namens LTO Noord in de slag met de provincie. Hij veroordeelt de lange winterrust en de onpraktische regels om de ganzen te bejagen. ‘Zeker bij Natura 2000-gebieden. Ganzen kunnen daar voor hun voedsel niet terecht. Er is daar wat betreft vegetatie sowieso bijna niets te eten’, constateert hij.
‘Eventuele voedselrijke plekken in de natuur zijn door de beheerders afgerasterd, zodat de dieren zijn aangewezen op onze landbouwgewassen.’
Biologisch melkveehouder Ineke Hin uit Oudeschild op Texel ziet ook tot haar grote verdriet de ganzenpopulatie op het eiland elk jaar toenemen. ‘We hebben een extensief bedrijf, maar kunnen op 35 hectare geen winterrantsoen meer oogsten voor onze veertig koeien’, zei ze.
‘Helaas grazen de kolgans, rotgans, brandgans, nijlgans, grauwe gans en Canadese gans mee. Dat betekent dat we ruwvoer moeten aankopen. Ganzen bejagen mogen we niet, omdat onze percelen ingeklemd liggen tussen twee natuurgebieden. Toch worden we met 20 procent gekort, terwijl is afgesproken dat er voor onze situatie zelfs helemaal geen eigen risico zou gelden.’
Melkveehouder Arjan Zant uit Zunderdorp kaartte nog een aanvullend risico aan, namelijk die van de nieuwe nitraatrichtlijnen die volgend jaar ingaan. De groeiende populatie – de uitwerpselen van vier ganzen staan gelijk aan die van één koe – zorgt voor veel extra mest, nog vaak dicht bij de walkant ook.
‘Dat gaat ten koste van de waterkwaliteit, waarop wij als boeren straks worden afgerekend met strengere regels. Ook die rekening komt uiteindelijk op ons bordje.’
Actieleider Jack Rijlaarsdam toonde zich na afloop tevreden over de grote opkomst en het grote aantal insprekers. ‘Bijna de helft van de bezwaarmakers is zelf gekomen of heeft een vertegenwoordiger gestuurd. Dat ze ondanks de drukke werkzaamheden op het land de tijd hebben genomen om hier hun verhaal te doen, laat zien hoezeer dit onderwerp leeft.’
‘Wat gaat er met de verslagen van deze hoorzitting gebeuren?’ luidde een vraag vanuit de zaal in Haarlemmerliede. Floris Ensink, coördinator kennis en onderzoek bij BIJ12, stelde dat provincie Noord-Holland wordt geïnformeerd over de in Haarlemmerliede uitgesproken bezwaren. ‘Verder wordt een verslag van deze bijeenkomst gebruikt bij onze beoordeling van de bezwaren.’
Verder lichtte Ensink toe dat BIJ12 de provincie ook ‘ongevraagd’ kan adviseren. ‘Daarvoor hebben we vandaag in elk geval voldoende munitie gekregen.’ In hoeverre dat wordt gehoord, was een vervolgvraag. Ensink: ‘De provincie luistert altijd naar ons, maar maakt uiteindelijk zelf de eindafweging.’
Over de verdere procedure: ‘Alle bezwaarmakers krijgen een schriftelijke reactie van BIJ12 of hun bezwaar al dan niet gegrond is. Daarna is het nog mogelijk om een gang naar de rechter te maken.’
Foto: Bert Hartman