Bij de Belastingdienst zijn de ogen gericht op kleine verliesgevende ondernemingen. De vraag is of er (nog) wel sprake is van een ‘bron van inkomen’. Dat speelt met name bij starters en ondernemers die door hun leeftijd de activiteiten langzaam afbouwen.

Met name voor de afbouwende agrarisch ondernemer kan dit ingrijpende gevolgen hebben. Op het moment dat komt vast te staan dat er niet langer meer sprake is van een bron van inkomen, moet de ondernemer fiscaal staken en wordt de stakingswinst berekend.

De stakingswinst is de totale winst uit onderneming minus de jaarwinsten. De totale winst is nooit gelijk aan het totaal van de jaarwinsten. Dat komt enerzijds door inflatie, aangezien onroerende zaken stijgen in waarde. Anderzijds door het afschrijven van bedrijfsmiddelen die in werkelijkheid niet of langzamer in waarde dalen.

Bij staking moet de ondernemer afrekenen over de meerwaarde in gebouwen, rechten en in de grond voor zover deze niet onder de landbouwvrijstelling valt. Verder wordt afgerekend over de Fiscale Oudedags Reserve (FOR). De fiscale claim die hieruit voortvloeit, is vaak aanzienlijk.

Bron van inkomen

Wil er sprake zijn van een inkomensbron, moet er volgens De Belastingdienst aan drie eisen voldaan worden: deelname aan het economische verkeer, het subjectieve oogmerk om een voordeel te behalen en het voordeel moet naar maatschappelijke opvattingen redelijkerwijs te verwachten zijn.

De vraag is hoe beoordeeld moet worden of er sprake is van een bron van inkomen.

• Welke inkomsten en uitgaven tellen mee? Hierbij gaat het om het bedrijfseconomische resultaat na rentelasten, doch voor de fiscale aftrekposten;
• Tellen meerwaarden (waardestijgingen) mee? De Belastingdienst meent dat het verschil tussen de werkelijke waarde van de bedrijfsmiddelen en de boekwaarde daarvan niet meetellen bij de beoordeling. Of dit standpunt juist is, is de vraag. De Hoge Raad heeft er nog geen rechtspraak over gewezen;
• Welke neveninkomsten tellen mee? In het geval dat de hoofdactiviteit structureel verliesgevend is, is er geen bron van inkomen. De inkomsten uit nevenactiviteiten veranderen dit niet. Indien de nevenactiviteit niet van een beperkte omvang is, kan het wel zo zijn dat deze activiteit een aparte bron van inkomen vormt.
• Hoe om te gaan met incidentele baten en lasten? Die tellen niet mee.

Voor een starter is het moeilijker aan te tonen dat zijn bedrijf een bron van inkomen is, dan voor de ondernemer die zijn onderneming langzaam aan het afbouwen is. Om een verplichte staking te voorkomen, is het zeker niet altijd voordelig om uw fiscaal resultaat te minimaliseren. Vaak hebben uitgaven een gemengd karakter en zijn het slechts gedeeltelijk kosten.

Het afrekenen bij staking van uw onderneming is helaas niet te voorkomen, wel kunt u voorkomen dat het afrekenen zich op een onverwacht en dus ongewenst moment aandient. Stem af met uw adviseur hoe u de fiscale schade kan beperken.

Peter Urlings
Belastingadviseur