Het was een geslaagde Algemene Ledenvergadering van LTO Salland, op 21 maart 2023, in Het Wapen van Wesepe. Los van de traditionele - statutair vastgelegde gehaktbal na afloop - was er voor de circa 80 aanwezige alle aanleiding om erbij te zijn deze avond. Met enkele afscheidnemende bestuursleden en landelijk LTO-voorman Sjaak van der Tak als ‘uitsmijter’.
Het officiële voorprogramma was bewust kort gehouden, om genoeg tijd over te houden voor voorzitter Van der Tak en algemeen directeur Hans van den Heuvel. Hoe kijken zij aan tegen het Landbouwakkoord in het algemeen en naar de vragen van de Sallandse leden in het bijzonder.
Na een welkom van voorzitter Rudie Haarman mocht penningmeester John van den Berg de jaarcijfers presenteren. Met instemming van de zaal en goedkeuring van de kascommissie werd decharge verleend aan het bestuur. Daarna werden de kascommissieleden bedankt en de kascontrole voor dit jaar wederom geregeld.
Daarna namen maar liefst drie bestuursleden afscheid. Naast een mooi eerbetoon in de vorm van een woordenwolk werden de drie uitgeluid door Rudie Haarman. Jolanda Kieftenbeld na 7 jaar, Henk ten Have na 4 jaar en Marcel Strijtveen na 8 jaar. Alle drie dankten de leden voor het vertrouwen. Overigens zijn er nog geen vervangers gevonden, maar graag vult het 9-hoofdige bestuur het team weer aan.
Want er is genoeg te doen, bleek uit het tweede deel van de avond, de verdieping van de stand van zaken rond het Landbouwakkoord. Sjaak van der Tak - vanuit verschillende vakanties al verslingerd geraakt aan Salland - kopte ‘m meteen in: “Ik ben verheugd over de betrokkenheid van de leden van de afdeling om zelf de regie proberen te houden”, schetste de voorzitter de aanpak van LTO Salland met de huiskamerbijeenkomsten, seminar en deze ALV. “Jullie zijn allemaal ondernemer en hebben een eigen bedrijf; als ik zie wat er de afgelopen zeven jaar op jullie boerenerven afgekomen is, schaam ik me voor de overheid.”
In een soepele combinatie met Hans van den Heuvel, afgewisseld met vragen uit de zaal kregen de leden een beeld van de door LTO gewenste contouren. “Ons doel van het akkoord is om het voor de leden beter te laten worden”, vatte Van den Heuvel samen. Gespreksleider Anne Marie van Oldeniel zorgde dat alle vragen tot een bevredigend antwoord leidden. Hoewel dat de uitdaging bleek: de actualiteit is tekenend: dagelijks spreken de media van bommetjes onder het mogelijke akkoord.
“Maar het ijzer wordt steeds warmer”, verwees Van den Heuvel naar de druk vanuit BBB op het kabinet. Los van die krachtmeting staat LTO voor haar eigen eisen: vasthouden aan 2035, de KDW loslaten, Aerius aanpassen met een drempelwaarde en alle PAS-melders en interimmers een oplossing bieden. Anders volgt er geen handtekening, was Van der Tak stellig. En er is het cruciale onderwerp ‘grond’. Daar mag niet aan getornd worden. Of er moet een dermate hoge vergoeding voor komen, maar dat wordt onbetaalbaar voor de overheid, schetste Van den Heuvel het dilemma vanuit het kabinet.
Rudie Haarman haakte op deze discussie in door de tweede Gebiedsdag aan te halen, die toevallig vandaag plaatsvond voor Salland. “We hebben ‘nee’ gezegd tegen zonering, maar dan blijkt direct dat de stikstofreductieopgave verschuift van 41 naar 50%.” “Daar schrik ik van”, reageerde Van der Tak. Op zijn verzoek mocht de zaal reageren op die twee opties; geen handen voor landschapsgrond, maar veel steun voor behoud van grond zonder beperking van natuurzones.
“Dwang mag geen optie zijn, stelde hij: “Onze leden moeten zelf de afweging kunnen maken, wat ze willen. Stoppen, verplaatsen, omvormen, of (bewezen effectief) innoveren in de vorm van voer, management of emissiearme stalvloeren; voor dat alles moeten regelingen komen om die keuze te kunnen realiseren. Je moet ze niet het mes op de keel zetten.” De landelijk voorzitter gelooft in de goede wil van minister Adema, maar hij kent de complexiteit vanuit andere kanten.
Van der Tak ziet specifiek voor Overijssel flinke uitdagingen. Van de 200.000 hectare aan landbouwgrond moet circa 10.000-15.000 ha worden omgevormd tot nieuwe natuur. Daarnaast moet nog eens circa 60.000 ha ten goede komen aan extensieve natuur inclusieve landbouw, energievoorzieningen, bedrijventerreinen en woningbouw. “We zouden zomaar de provincie Noord-Brabant achterna kunnen gaan en op slot moeten, als het kabinet dit beleid doorzet.”
Om toch in de haalbaarheid van landbouwextensieve mogelijkheden te denken, willen de voormannen structurele vergoedingen - “geen subsidies” - zien. “Dan praat je over periodes van 10 tot 15 jaar, waarbij boeren de zekerheid hebben dat ze een verdienmodel hebben.” Dat verdienmodel moet ook vanuit de retail komen, benadrukten ze: “Dat vraagt duurzame standaarden op de wereldmarkt en langdurige afnamegaranties voor de binnenlandse markt.”
Tot slot, de vraag of al die gereserveerde miljarden vanuit de overheid wel op het boerenerf belanden. Gaat dat niet op aan adviseurs en eindeloze plannen? “Let op”, tipte Van der Tak: “laat je goed adviseren, want ook de andere belanghebbenden in dit akkoord, zoals de natuurpartijen, halen ook alles uit de kast voor hun doelen. Goed advies inhuren is dus zeker van belang.”
Over rapporten gesproken: met de overhandiging van het verslag ‘Opbrengst huiskamerbijeenkomsten’ kregen Sjaak en Hans van Rudie het nodige huiswerk mee naar Den Haag. De volgende ochtend mochten beiden zich daarmee weer melden aan de Landbouwakkoordtafels. Maar eerst tijd voor een gehaktbal, zoals statutair vastgelegd.