Melkveehouderij Bouwman in Noordbroek en Borgercompagnie is één van de deelnemers aan Young Beef. Bij dit project mesten melkveehouders jonge dieren, die niet worden gebruikt voor vervanging van de melkveestapel, zelf tot de leeftijd van 20 maanden.
Bouwman brengt hierbij behoorlijk wat expertise in, want dit bedrijf werkt al tientallen jaren op deze zeker niet-alledaagse wijze.
Erik Bouwman is ermee opgevoed dat de kalveren die op hun bedrijf werden geboren tot slachtleeftijd van twintig maanden op het bedrijf bleven. “Eerst 77 dagen aan de melk, daarna de wei in”, vertelt de melkveehouder, die voor de jonge dieren een vrije uitloopstal met weide heeft. “We kunnen ze vanuit ons huis zien. Ze gaan vaak ‘s ochtends rond een uur of zes even de wei in, maar liggen ook een groot deel van de dag in de stal”, vult Ideke aan. ‘We vinden het fijn dat ze de vrijheid hebben om te kunnen kiezen om naar buiten te kunnen.’
Erik is de derde generatie die het familiebedrijf runt. Opa Derk begon met akkerbouw, vader Daniël breidde uit met veehouderij en de huidige eigenaren voegden een grondverzet- en infrabedrijf toe. De akkerbouwtak bewerkt zo’n 550 hectare eigen grond met onder meer fabrieksaardappelen, gras, luzerne, maïs, suikerbieten, uien en tarwe. De veehouderij omvat 190 melk- en kalfkoeien en 310 stuks jongvee en vleesvee. Bij het bedrijf staan zo’n 25 medewerkers op de loonlijst.
Bouwman werd benaderd door projectcoach Jos Hofsteenge om mee te doen en zijn expertise in te brengen in Young Beef. Gezien zijn positieve ervaringen en ideeën over verbetermogelijkheden, stapte hij in met de inbreng van 170 jongdieren. “Daarvoor hoefden we in onze werkwijze niet veel aan te passen. We hoefden alleen een opening in een muur te maken voor de vrije uitloop. Deze manier van werken is goed voor dierenwelzijn en diergezondheid. Je neemt heel wat stress weg door de kalveren niet te verhuizen als ze twee weken zijn”, weet hij uit ervaring. “Ook past dit in onze visie op toekomstbestendige landbouw. Dat het kalf geboren en grootgebracht wordt op hetzelfde bedrijf zien wij als meerwaarde. Hierdoor ben en blijf je verantwoordelijk voor het grootbrengen van je eigen vee in zo goed mogelijke omstandigheden. We letten op goede huisvesting, streven naar laag antibioticagebruik, stabiliteit en weinig stressfactoren. Waardoor we als eindproduct een eerlijk, lokaal, gezond, lekker stukje vlees produceren. Wij doen wat we kunnen om aan alle ecoregelingen te voldoen, onder meer met akkerranden, groenbemesters, braak en eigen teelt van gezond veevoer voor onze dieren." Wageningen University & Research en faculteit Diergeneeskunde van Universiteit Utrecht zijn bij het project betrokken om de gezondheid te monitoren van de jonge dieren die de wei in gaan. Hierbij wordt onder meer gekeken naar uiterlijk, gedrag, ziekten en samenstelling van de ontlasting.
De kwaliteit van het vlees is zeer hoog. ‘Perfect’, krijgt Bouwman van slagers te horen. Ook het verbeteren dierenwelzijn en diergezondheid. Dit zien we terug in het gedrag van de dieren en vermindering van longproblemen. Dit lijken ingrediënten voor een toekomstbestendige ‘license to produce’. Toch ziet hij nog wat hobbels. Zo moet er een rendabel verdienmodel ontstaan om deze werkwijze breed in te zetten: “Daarvoor moet er een markt moeten ontstaan, waarbij mensen bereid zijn om meer te betalen voor een eerlijk stukje vlees zodat veehouders de extra voerkosten en arbeid kunnen dekken. Wij hebben de luxe dat we voldoende gronden hebben om eigen voer te produceren, maar dat heeft niet elke veehouder.”
Young Beef werkt volgens het principe 4nl: de dieren zijn geboren, getogen, geslacht en verwerkt in Nederland. Dat betekent een hoog kostenplaatje. “Nederlands vlees moet aan zeer strenge eisen voldoen, veel strenger dan in menig ander land. Dat doen wij graag, want dat is in het belang van mens en dier. Maar als je dan in de supermarkt de schappen gevuld ziet met Argentijns en Iers rundvlees, dan voelt dat wel oneerlijk. Supermarktketens kijken bij de inkoop van vlees naar de prijs omdat consumenten ook nog altijd veelvuldig kiezen voor het goedkoopst. Maar als vlees van de andere kant van de wereld halen goedkoper is dan vlees uit Nederland, moet er hier wel wat gebeuren om de Young Beef werkwijze levensvatbaar te maken. Gelukkig zijn er ook steeds meer mensen die kiezen voor kwaliteit en daarvoor een eerlijke prijs willen betalen.”
Dat Nederland zou produceren voor consumenten over de hele wereld, is volgens Bouwman een broodje-aapverhaal: “Al vele jaren blijft negentig procent van het in Nederland geproduceerde vlees binnen de EU. Het is volgens hem wel zaak dat vlees dat volgens de Young Beef methode wordt geproduceerd een duidelijk eigen gezicht krijgt voor de consument. Hij betwijfelt of dit moet onder de naam Young Beef: “Dat kan gemakkelijk de indruk wekken dat het gaat om kalvervlees, wat pertinent niet het geval is.”
Tot slot, ziet hij potentie in de Young Beef methode voor de lange termijn? “In principe wel. Maar daarvoor zijn wel de juiste randvoorwaarden nodig. De meeste Nederlandse boeren willen echt wel veranderen. Maar dan moet er wel duidelijk zijn wat er van je verwacht wordt. En dan moeten de spelregels vanuit de overheid niet om de haverklap veranderen. Er moet een betrouwbare basis zijn voor investeringen. Met andere woorden: een afzetmarkt, een rendabele prijs en duidelijkheid.”
Erik en Ideke Bouwman doen mee aan het project Young Beef. In Young Beef werken de deelnemende melkveehouders samen met Vion (penvoerder), de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht, LTO Noord, MetMonk en Connecting Agri&Food. Het project wordt financieel mede mogelijk gemaakt door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.