‘De keus is aan de maatschappij’, stelt Jan Teade Kooistra scherp: of meer gewasschadetegemoetkoming aan boeren uitkeren of minder ganzen.
De LTO-regiobestuurder Noord en aanspreekpunt Natuur & Fauna voor Friesland ziet dagelijks met lede ogen aan hoe vogels zijn grasland aanvreten, betrappen en vervuilen. Om de toename van overwinterende ganzen en zomerganzen te remmen, is beter beheer nodig. Het Faunabeheerplan dat in 2023 vastgesteld moet worden door Friesland is daarom de manier om dat te organiseren, zegt Kooistra. ‘En dáárom is het zo belangrijk dat boeren tegemoetkoming aanvragen. Alleen dan zien beleidsmakers en rechters daadwerkelijk hoe groot het probleem is.’
Met zijn melkveebedrijf in Eagum (Friesland) en hemelsbreed een paar kilometer van Natura 2000-gebied weet Kooistra hoe groot het probleem is. De afgelopen dertig jaar nam het aantal winter- en jaarrond aanwezige grauwe ganzen enorm toe. De laatste broedt in natuurgebieden en komt bij boeren foerageren. ‘En niet te vergeten de zwanen.’ Het gevolg? Kooistra noemt op: ‘Minder ruwvoer, gras van slechtere kwaliteit en minder smakelijk door de uitwerpselen, maar ook bijvoorbeeld verslemping door al die lopende vogels.’
Ook de politiek en natuurorganisaties zien steeds meer in dat het grote aantal ganzen problematisch is, maar daar echt iets aan doen, gebeurt volgens Kooistra onvoldoende. Alleen bij boeren binnen een foerageergebied komt automatisch een taxateur langs die de schade beoordeelt en doorgeeft aan B12, de organisatie die de tegemoetkoming regelt. ‘Maar er is ook heel veel schade bij boeren buíten foerageergebieden en ook deze boeren zouden correct vergoed moeten worden.’
Ondernemers moeten de schade aanvragen bij B12. ‘In beginsel lastig, maar boeren doen er goed aan om die hobbels wel te nemen. Ze doen zichzelf financieel tekort als ze die schade niet aanvragen.’
Het is ook belangrijk omdat politici bij het maken van beleid kijken naar uitgekeerde schade. ‘Wij boeren roepen voortdurend dat er meer schade is aan gewas dan nu aangevraagd.’ Maar het afschot van zwanen in Friesland is in 2020 nog door de rechter verboden omdat de geleden schade ‘onvoldoende is’. ‘Meer schadevergoeding aanvragen, is de enige manier om de maatschappij wakker te schudden. De uitgekeerde ganzenschade bedraagt in Friesland 10 miljoen euro. Een bedrag dat van de provincie moet dalen, maar dan is ander beleid nodig. Daarom zeg ik: of meer schadevergoeding of minder ganzen.’
FBE er is geen landelijk effectief ganzenbeleid
Boos door onrechtvaardige behandeling schade