21 jaar geleden beweerde de provincie Groningen dat er geen zwelklei in Groningen was, zoals geoloog Peter van der Gaag beweerde. Nu blijkt dat de waarheid toch iets weerbarstiger is, dat kan grote gevolgen hebben voor de schadeafhandeling.
Zwelklei is een bodemsoort die het vermogen heeft om veel water op te nemen. Het volume van de bodem neemt toe. Geoloog Peter van der Gaag heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van zwelklei in Noord-Groningen en de gevolgen daarvan.
Volgens Van der Gaag kunnen krimpscheuren gaan opzwellen wanneer na een droge periode ineens veel regen valt in een gebied met zwelklei. De druk in de bodem bouwt op en als er vervolgens een aardbeving komt, kan er extra schade ontstaan.
De provincie Groningen sprak destijds de beweringen van Van der Gaag tegen; volgens de provincie was er geen zwelklei aanwezig in Groningen.
Naar aanleiding van het onderzoek van Van der Gaag in 2004 startte de NAM samen met onderzoeksinstituut Deltares een onderzoek dat zich onder andere richtte op de aanwezigheid en eigenschappen van zwelklei in verschillende regio’s. Er werden onder andere op locaties in Groningen monsters genomen voor laboratoriumonderzoek.
Uit het rapport blijkt dat er in Groningen wel degelijk zwelklei voorkomt. In sommige monsters werd een sterke zweldruk vastgesteld, vergelijkbaar met het gewicht van een 24 verdiepingen tellend gebouw.
Deltares en Wageningen University & Research (WUR) gaan samenwerken in vervolgonderzoeken. In dit traject worden onder andere meer monsters uit verschillende regio’s onderzocht en worden er locaties voor monitoring ingericht. Daarnaast worden het risicomodel en de risicokaart verder aangescherpt.
Het rapport van Deltares kan grote gevolgen hebben. Er blijkt immers wel degelijk zwelklei in de bodem te zitten die voor extra schade kan hebben gezorgd bij aardbevingen in gaswinningsgebieden. Als deze bodemfactor tot nu toe niet of onvoldoende is meegewogen bij de beoordeling van aardbevingsschade, roept dat serieuze vragen op over de afwijzing van eerdere schademeldingen.
LTO Noord pleit daarom voor een herbeoordeling van schademeldingen. LTO Noord bestuurder Lammert Westerhuis van afdeling Het Hogeland: “Boeren en bewoners mogen niet de dupe worden van gebrekkige kennis in het verleden.”