Iedereen aansluiten, niemand uitsluiten. Onder dat motto hebben boeren en burgers in Flevoland met een grootscheepse campagne het hele buitengebied ontsloten voor glasvezel.
‘We zijn samen met de provincie en de kabellegger opgetrokken en daardoor is het ons gelukt, als eerste in Nederland’, zegt Arnold Michielsen van LTO Noord.
Michielsen ziet het overal gebeuren: glasvezelbedrijven die in de buitengebieden mikken op het laaghangend fruit. Adressen die te ver liggen, worden niet meegenomen. Juist in een provincie als Flevoland, met soms afgelegen locaties, is dat onwenselijk. Zeker ook voor agrarische bedrijven die steeds afhankelijker worden van digitale informatiesystemen. Reden voor LTO Noord in Flevoland om het initiatief te nemen, voordat het buitenste buitengebied voorgoed zou zijn uitgesloten.
‘De Noordoostpolder was ons al voorgegaan. Kabelleggers gaan voor de redelijk dichtbevolkte gebieden, want daar valt het meeste rendement te halen. Een luchtfoto van Oostelijk en Zuidelijk Flevoland laat zien dat er veel minder bebouwing is en dat er dus grotere afstanden moeten worden overbrugd. Om niemand uit te sluiten, was het zaak om de krachten in het gebied te bundelen.’
‘We hadden het geluk dat er al bewonersgroepen waren die zich hard maakten om de witte gebieden ook op glasvezel aangesloten te krijgen. Wij hadden inmiddels achterhaald dat minimaal 50 procent van de woningen en bedrijven zou moeten worden aangesloten om het rendabel te maken. Omdat een glasvezelaanbieder met een onrealistisch verhaal startte, was het zaak dat we ons niet lieten uitspelen. Dan zouden er namelijk toch gebieden tussenuit kunnen vallen.
‘We zijn toen met de gezamenlijke boodschap naar buiten getreden: teken niet! Best gek eigenlijk, want de mensen wilden juist wel worden aangesloten. Verrassend genoeg werd er bijna unaniem gehoor aan gegeven. Dat zorgde voor een sterke positie in de onderhandelingen met de kabelleggers. Doordat we één blok vormden als boeren en burgers, konden we eisen stellen.’
‘Het moest in de eerste plaats betaalbaar blijven. Om dat mogelijk te maken, hebben we aangeboden ons organisatorisch in te zetten om mee te helpen bij het overtuigen van zoveel mogelijk huishoudens. Uit de kaarten bleek dat het om bijna tweeduizend aansluitingen zou kunnen gaan. We wisten dat een groot deel wilde meedoen, zeker de agrarisch ondernemers. Er waren al veel oproepen van leden om daar iets aan te doen.’
‘Bij de kernen en in de buitengebieden zouden grote verschillen kunnen ontstaan tussen sommige burgers. Een aantal had weleens individueel een offerte aangevraagd, waaruit bleek dat het 40.000 euro ging kosten. Hoe meer er meededen, hoe lager we de kosten zouden kunnen houden.
‘Aanvankelijk was er ook nog de hoop dat de provincie zou meebetalen. Op zich was die wil er wel. De provincie zag de urgentie ook, maar het risico dat het als staatssteun zou worden geïnterpreteerd was te hoog. Toen is besloten om samen met de provincie een inschrijving te starten met kabelaanleggers die de opdracht wilden uitvoeren zonder subsidie. Er schreven zich drie partijen in.’
‘Een cruciale. Dus niet in geld, maar wel in mankracht, wat misschien nog wel veel waardevoller was. De provincie is bekend met dit soort procedures. Wij deden dit voor het eerst. Het is een grootschalig project met veel juridische haken en ogen. Zo heeft elke gemeente eigen vergunningen voor grondwerkzaamheden in de bermen. Om dit project te laten slagen was uniforme regelgeving nodig. Anders zou de uitvoering voor de kabellegger praktisch onmogelijk worden. Flevoland heeft zich hard ingezet en uiteindelijk gingen Lelystad, Dronten, Zeewolde en Almere akkoord.
‘Daarnaast waren er ook veel technische uitdagingen. Daarvoor zijn deskundigen in de arm genomen. Een van de zaken die kabelleggers aangaven, is dat het onbetaalbaar zou zijn om de 600 kilometer kabel te graven. Een andere methode is snijden, vergelijkbaar met draineren. Dat scheelde zeker 80 procent in de kosten, maar er was angst voor calamiteiten. Uiteindelijk hebben we de gemeenten kunnen overtuigen dat er op basis van goede kaarten van leidingen en kabels geen onverantwoord risico zou worden genomen.’
‘Allereerst de promotie van de campagne om boeren te overtuigen mee te doen. Toen we een akkoord hadden bereikt met GlasDraad als uitvoerder, was dat nog best spannend. We hadden beloofd dat het zou lukken die 50 procent te halen, als minimale voorwaarde.
‘Om zichtbaar te maken hoever we vorderden, hebben we een vlaggetje geplaatst in de berm of tuin van elke nieuwe deelnemer. Steeds kwamen er meer bij en mensen spraken elkaar erop aan. Bij de officiële start zaten we op 68 procent. Gaandeweg haakten meer mensen aan. Langs sommige wegen, zeker met veel boeren, was de deelname zelfs 100 procent.
‘GlasDraad coördineerde de informatiebijeenkomsten. Dat was belangrijk, ook om twijfelaars over de streep te trekken. Veel mensen wilden bij hun provider kunnen blijven. In totaal bleek er keuze te zijn uit zo’n vijftien verschillende aanbieders, waaronder de grootsten. Zoals KPN, die veel ondernemers als absolute voorwaarde hadden gesteld.’
‘Met een heel goed gevoel. Samen met de bewonersgroepen hebben we een hoge organisatiegraad bereikt. Dat maakte ons tot een serieuze partij voor de provincie. Individuele ondernemers hadden nooit zo’n vuist kunnen maken. Dan was waarschijnlijk meer dan de helft nog niet aangesloten. Nu zitten we maar liefst op 99,6 procent. Dat hadden we vooraf niet durven denken.’
Het ontbreken van snel internet zorgde jarenlang voor veel problemen bij Flevolandse ondernemers in het buitengebied, weet Arnold Michielsen. ‘Sommige agrarisch ondernemers konden thuis niet eens telebankieren, laat staan digitale registraties invoeren of een upgrade downloaden voor de melkrobot. En het kwam vaak voor dat kinderen op school niet konden meedoen, omdat ze thuis geen digitale opdrachten konden uitvoeren.’
Dat is nu verleden tijd. De waardering daarvoor is groot, merkt Michielsen. ‘Net als de gewenning. Want toen er laatst een kabelbreuk was aan de Bloesemlaan in Zeewolde was er even sprake van algehele paniek. Het laat maar zien hoe onmisbaar glasvezel tegenwoordig is.’
Foto: Bert Hartman