De kisten knolselderij eruit en de koelcel buiten werking. Van schuur naar restaurant, keuken en theater. Het akkerbouwbedrijf van Ted en Nicoline Vaalburg in Zuidschermer, ‘de voortuin van Alkmaar’, doorging deze transformatie in 2021 om als podium te dienen voor de locatietheatervoorstelling Grondproeven, die nu aan het derde deel van een drieluik toe is.
‘Soms heb ik wel gedacht: waar begin ik aan? Maar je wordt er uiteindelijk juist door gemotiveerd’, blikt Nicoline Vaalburg terug. Samen met haar man Ted teelt het LTO Noord-lid knolselderij, aardappelen – beide zowel biologisch als gangbaar – en biologische pompoenen. Ze leverden niet alleen de locatie voor theatermaker Titia Bouwmeester, maar gaven – net als andere akkerbouwers – ook interviews als input voor het script. ‘In de voorstellingen hoor je letterlijk de teksten zoals wij het ook echt gezegd hadden.’
Daarmee is het volgens Vaalburg een getrouwe productie geworden. ‘De acteurs hebben ons echt gespeeld. Er wordt een eerlijk beeld neergezet.’ Ze geeft toe best wel even in angst te hebben gezeten over hoe ze neergezet zou worden. ‘We kregen vooraf de tekst te lezen. Want je wilt niet een karikatuur van jezelf zijn. Maar we zijn serieus neergezet. Het is echt een cadeautje dat iemand uit de stad ons verhaal vertelt zonder een mening.’
Voor Bouwmeester, het brein achter de voorstelling, is dit een compliment. ‘Akkerbouwers die een voorstelling hebben gezien, zeggen ook dat ze merken dat we ons echt in de materie hebben verdiept. Ze herkennen zich erin. We willen het publiek met de ogen van een akkerbouwer naar het land laten kijken. Het land waarmee hij of zij zich verbonden voelt, het land waar vaak een hele familiegeschiedenis aan is gekoppeld. In de voorstelling willen we voelbaar maken waar ze bang voor zijn, wakker van liggen en trots op zijn.’
In Grondproeven 1, waar de Vaalburgs hun verhaal het meest in terugzien, draait het om de keuze voor gangbare of biologische teelt. Deel twee van het drieluik over de transitie in de akkerbouw speelt zich af in een gezin waar het overnameproces gaande is. In de voorstelling die van 17 tot en met 29 mei bij Festival Karavaan is te zien op het bedrijf van Lex en Conny Visser in Oterleek, worden een vader en dochter zeven jaar gevolgd. Zij komt terug uit de stad en wil het bedrijf van haar vader overnemen, maar wel met een andere blik.
Niet vanuit het rode pluche zoals in een normale theaterzaal, maar aan een eettafel waarop gerechten komen te staan die zijn gemaakt van producten die betrokken boeren hebben geproduceerd. Een kolfje naar de hand van Bouwmeester die zich heeft laten bijscholen tot vegetarisch chef-kok. ‘Eten op de plek waar je voedsel groeit. Ik hoop dat de mensen in de supermarkt anders naar de producten gaan kijken en met lokale producten gaan koken.’
De tafelgenoten zijn een mix van boeren, burgers en stedelingen. ‘Eten verbroedert’, stelt Nicoline Vaalburg. ‘Het is fantastisch om zo in verbinding te komen met je omgeving, de dialoog aan te gaan. Daarom raad ik agrariërs aan om als tafelboer aan te schuiven. Je kunt over je eigen ervaringen vertellen. Mensen hebben bewondering voor jou als boer, ze zijn blij met je. Dat geeft positieve energie.’
www.grondproeven.nl