Voor goede faunabeheerplannen zijn data uit het veld nodig. Faunabeheereenheid Noord-Holland ontwikkelde hiervoor de mobiele app Faunaspot. Veehouder en jager Kees Nieuweboer in Aartswoud is blij met het nieuwe registratiemiddel.

Om de app Faunaspot te demonstreren, heeft veehouder en jager Kees Nieuweboer de quad al geparkeerd op het erf in het Noord-Hollandse Aartswoud. Achterop heeft hij ijzeren pinnen met rood-witte linten via een spin aan de bagagedrager bevestigd. Jachthond Dries springt enthousiast om hem heen. Nieuweboer heeft net het geweer uit de kast gehaald en dat betekent meestal een uitstapje in het veld.

De veehouder rijdt naar een perceel wintertarwe dat is aangevreten door ganzen. ‘In één nacht was meer dan de helft van het land zo goed als kaal. De expert heeft er ook al naar gekeken en verwacht dat het gewas toch nog goed kan opkomen’, zegt hij.

‘Om te voorkomen dat de ganzen zich er nog een keer op storten, plaatsen we linten. Niet dat ik daar wonderen van verwacht, maar we moeten als ondernemer nu eenmaal bewijzen dat we alle mogelijkheden gebruiken om het wild uit het gewas te weren’, legt Nieuweboer uit.

Jagers zijn verplicht om minimaal tweemaal per week een schadeperceel te bezoeken om te zorgen dat de grondgebruiker voor een vergoeding in aanmerking komt. ‘Meestal doe ik dat zelf, samen met een van mijn jachtmaten of mijn zoon Meindert-Jan die sinds enkele jaren ook een jachtakte heeft.’

Voor de introductie van Faunaspot was het altijd een flinke klus om alle jaagacties te registeren, stelt de ondernemer. ‘Achter de pc moest ik voor elke afzonderlijke registratie op een digitale kaart de juiste plek aanwijzen. Om elke aanmelding af te ronden, waren meer dan twintig muisklikken nodig. Nu open ik de app, de mobiel bepaalt de precieze locatie en via een eenvoudig keuzemenu selecteer ik de uitgevoerde actie.’

Faunaspot zal volgens Nieuweboer jagers stimuleren om vaker het veld in te gaan en zo ook meer actuele gegevens aan te leveren over de populatie van de diverse soorten wild. ‘Dat is een goede zaak. Goede faunabeheerplannen zijn gebaseerd op harde cijfers. Er lopen in Nederland diverse rechtszaken tegen bijvoorbeeld jachtontheffingen, vooral op ganzen. In Noord-Holland gelukkig geen één. Mede dankzij de goed onderbouwde beheerplannen.’

Extra druk

Dat Faunaspot ook voor extra druk zorgt voor de jagers, is een zorg die de ondernemer vaker opvangt bij collega’s. ‘Begrijpelijk. Het zijn allemaal ook maar vrijwilligers, de meesten gewoon met een vaste baan. Voor een agrariër met een jachtakte, zoals ik, is dat toch anders. Voor ons is het ook eigenbelang. Wij proberen met die acties ook onze eigen gewassen te beschermen.’

Goede registraties zijn cruciaal voor agrariërs om in aanmerking te komen voor de vergoeding van faunaschade. Toch moet het haalbaar zijn om wekelijks de data door te spelen, denkt Nieuweboer.

‘Bijvoorbeeld door goed samen te werken. In onze jachtgroep zijn we met z’n vieren. We beheren zo’n 600 hectare. Met goede afspraken is dat bij te houden. Zeker als we af en toe gastjagers inschakelen. De app zorgt in elk geval voor minder administratieve rompslomp.’

Ruim tien jaar geleden haalde de veehouder zijn jachtakte, grotendeels ingegeven door de toenemende ganzendruk. ‘We zitten hier ingeklemd tussen enkele natuurgebieden met veel water. Daar pakken de ganzen hun rust. Onze percelen dienen als foerageergebied. Om de gewasschade binnen de perken te houden, wilde ik zelf meer de regie houden. Desondanks neemt de schade nog elk jaar verder toe.’

Over het jaar 2022 ontving Nieuweboer met ruim 14.000 euro het hoogste schadebedrag ooit. ‘Extra opmerkelijk omdat daar ook nog een hoger percentage voor het eigen risico van 20 procent vanaf is gehaald in plaats van de vroeger gebruikelijke 5 procent’, vindt hij.

‘Dat dit een stimulans zou zijn om meer aan verjaging te doen, is een belachelijk argument. Pas als ganzen effectief worden bejaagd in de natuurgebieden, is er een kans dat de populatie daalt of stabiliseert.’

Mede door de vraatschade vorig jaar moest de veehouder ruwvoer aankopen. ‘Dit jaar wilden we ook extra krachtvoer verbouwen met dat perceel wintertarwe. We hebben daar nog weinig ervaring mee, maar de ganzen wisten er gelijk raad mee. Behalve dat het schade oplevert, stuurt het ook onze planning wat betreft voederwinning in de war.’

Niet praktisch

Het stoort Nieuweboer dat veel regels voor de aanpak van wildschade niet praktisch zijn. ‘Ze lijken bedacht vanachter het bureau. Veel maatregelen zijn totaal niet effectief. Zoals de linten die we hier nu neerzetten, maar ook instrumenten als knalapparaten en akoestische en visuele middelen. Toch doen we het maar gewoon om in elk geval te bewijzen dat we alles in het werk hebben gesteld om het wild van het land te weren.’

Een goed contact met de taxateur is van groot belang, merkt de veehouder op. ‘Taxateurs hebben het razend druk. Voordat we een perceel kunnen maaien, moet iemand de hoogte van de schade bepalen. Op zo’n moment zijn we niet de enigen. Dan zijn we wat betreft planning toch afhankelijk van wanneer zo’n taxateur na een claim langs kan komen’, zegt hij.

‘Wat dat betreft zorgt het hele systeem voor veel ergernis en oponthoud. Uiteindelijk krijgen we elk jaar een vergoeding overgemaakt, maar veel liever zouden we natuurlijk al het gewas binnenhalen voor de koeien. Ik teel geen gras voor de ganzen. Tenminste, zo zou het niet moeten zijn.’