LTO Noord zet in op een beter verdienmodel voor boeren en tuinders. ‘We zien steeds meer maatschappelijke ontwikkelingen op ons afkomen. De kosten die hieruit voortkomen, moeten we ook weer terugverdienen’, stelt Derk Gesink.
Tegen de dorpskern van het Groningse Mensingeweer aan staat het akkerbouwbedrijf van Derk Gesink. In de zomermaanden genieten de dorpsbewoners van hun uitzicht over de bloeiende aardappelvelden. ‘Dit jaar hebben we met onze buren een akkerrand ingezaaid met bloemenmengsel’, zegt de akkerbouwer.
‘Vorig jaar deden we mee aan een eenjarig project. De buren waren benieuwd of wij ook dit jaar weer meededen. Na uitleg over het verdwijnen van dit project, de kosten voor het zaaigoed, werk en gederfde opbrengsten kwamen zij zelf met een crowdfundingsactie. Dat zijn mooie ontwikkelingen.’
Gesink runt het bedrijf samen met zijn vrouw. Ze beschikken over 90 hectare pootaardappelen, 40 hectare wintertarwe, 15 hectare uien en 15 hectare bieten. ‘Daarnaast zijn wij een samenwerking aangegaan met vier veehouders in de buurt. Voor hen telen wij mais en voederbieten in ruil voor aardappelland en kijken we naar hoe wij meer eiwit van eigen land kunnen halen met andere teelten, zoals voederbieten en veldbonen.’
De familie Gesink beschikt ook over een akkerbouwbedrijf in Denemarken. ‘Mijn ouders wilden kort na de bedrijfsovername toch verder in de akkerbouw, maar wilden ons niet in de weg lopen. Na twee jaar in Denemarken kwam mijn vader plotseling te overlijden. Het bedrijf wordt nu gerund door de buurman, met hulp van ons op afstand.’
Geert Kloetstra, beleidsadviseur bij LTO Noord regio Noord, kent Gesink al een paar jaar. Samen zetten zij in het eiwitprogramma ‘Fascinating’ energie op een beter verdienmodel voor boeren en tuinders. Doel van dit programma, dat onder het Nationaal Programma Groningen valt, is het waarmaken van een circulair landbouwsysteem.
‘Er wordt gekeken naar hoe we meer eiwit van eigen land kunnen halen en dus minder hoeven te importeren en hoe we eiwit nog beter kunnen gebruiken voor humane voeding’, licht Kloetstra toe. Het programma heeft een looptijd van tien jaar. Namens LTO Noord zit Kloetstra aan tafel met provincie Groningen en ketenpartijen FrieslandCampina, Agrifirm, Avebe en Cosun.
‘Als ketenpartner kregen wij de vraag om ons te committeren aan het eiwitprogramma. Vanuit LTO Noord hebben we gezegd dat we de boer alleen meekrijgen als het verdienmodel hiermee wordt verbeterd’, legt Kloetstra uit. ‘Waarom moet de boer meebewegen in de eiwittransitie? Wat heeft de boer daaraan? Wij vinden dat er 10 tot 20 procent inkomstenverbetering moet zijn. Dat is de meerwaarde.’
Het Kiemfeest, dat begin juni plaatsvond, was de aftrap van het eiwitprogramma ‘Fascinating’. Gesink was een van de sprekers en is deelnemer om zo de eiwitteelt in zijn bouwplan te kunnen meenemen. ‘Wat heeft jou getrokken?’ vraagt Kloetstra. ‘Je ziet enkele maatschappelijke ontwikkelingen op onze sector afkomen. Je kunt twee dingen doen: negeren of anticiperen. Ik vind dat de boer vaak de schuld krijgt. Door het eigen verhaal te vertellen en proactief met oplossingen te komen, win je het vertrouwen van consumenten. Zij moeten snappen hoe de voedselketen werkt en een verantwoorde prijs willen betalen’, antwoordt de akkerbouwer. ‘Je moet niet je hakken in het zand zetten, maar zoeken naar oplossingen. LTO Noord is naar mijn idee een van de weinige die een plan in de achterzak heeft.’
Het reduceren van het gewasbeschermingsmiddelenpakket is ook onderdeel van ‘Fascinating’. Kloetstra is benieuwd hoe Gesink daar nu al mee omgaat. ‘Ik kijk kritisch naar rassenkeuze en nieuwe teelttechnieken. Mijn achterburen, van wie ik aardappelland huurde, zijn omgeschakeld naar een biologische bedrijfsvoering. Ik vind het interessant om met hen mee te kijken’, zegt de akkerbouwer.
‘Zo halen zij met een cameragestuurde schoffelmachine onkruid uit hun gewassen. Het is een mooi systeem, maar vraagt ook meer tijd. Wat ik normaal gesproken in anderhalf uur kan spuiten, ben ik met de schoffel al gauw twee dagen verder. Dan is de vraag: wie gaat dat betalen? De sector wil best veranderen, maar de kosten die wij maken, moeten we ook terugverdienen. De grootste blokkade voor verandering in de landbouw is de welwillendheid van de consument en winkelketens om dit mee te nemen in de prijs voor de boer’, stelt Gesink.
‘In ‘Fascinating’ kijken we ook naar het toepassen van groenbemesters op vier bodemsoorten en hoe we die kunnen verwaarden’, valt Kloetstra hem bij. ‘Wat kunnen we met het blad? Zit daar nog een verdienmodel in? Belangrijk is dat we in al die maatschappelijke ontwikkelingen een goed verdienmodel kunnen creëren voor de boer.’
In de zomerserie van 2021 gaan medewerkers van LTO Noord in gesprek met leden op hun bedrijf. Voor de derde aflevering gaat Geert Kloetstra, beleidsadviseur bij LTO Noord regio Noord, in gesprek met akkerbouwer Derk Gesink in Mensingeweer. Het gesprek gaat over het bedrijf van Gesink, het eiwitprogramma ‘Fascinating’ en de inzet op een beter verdienmodel voor boeren en tuinders.