Hoe krijg je lokaal voedsel nog beter in beeld bij de consument? In het Spaanse Baskenland is van oudsher veel aandacht voor goed voedsel en koken. Door lokaal voedsel te verbinden aan de kunst van het koken wordt de afzet van lokale producten gestimuleerd.
LTO Noord regio West hield vorige week een studiereis naar Baskenland in samenwerking met Jan Willem van der Schans van Wageningen University & Research en provincie Zuid-Holland. Doel van de reis: kennismaken met korte ketens en innovaties in Baskenland om daarvan te leren voor de eigen situatie. Vijftien agrariërs, ketenspelers en adviseurs maakten kennis met de ins en outs van de Baskische korte keten.
Korte ketens van boer naar consument zijn actueel, maar kennen veel uitdagingen. Baskenland kent veel kleinschalige agrarische bedrijven in een heuvelachtig landschap. Naast bosbouw wordt op de bedrijven melk, kaas, vlees en wijn, diverse groenten en akkerbouwproducten geproduceerd.
De Spaanse overheid realiseerde zich begin jaren negentig dat deze voedselproducenten ook hoeders van het landschap zijn. Als je schapen op de bergen wilt zien, moet je ook schapenkaas, -vlees en -melk verkopen. Reden om te werken aan een overkoepelende strategie ten gunste van de Baskische agrariërs. Met als doel meer bekendheid en meer afzet van lokale producten.
De hele keten, inclusief de primaire sector, is goed voor 10,7 procent van het bruto nationaal product en 13,6 procent van de werkgelegenheid. Door op deze manier te kijken wordt zichtbaar wat de keten voor Baskenland betekent. Lokale producten worden zichtbaar door het Eusko Label, wat ‘het Baskische’ betekent. Het label staat voor kwaliteit, gezondheid en duurzaamheid. Het Eusko Label heeft een merkbekendheid van 71 procent.
Om lokale producten nog relevanter te maken, is er gezocht naar een extra kernwaarde. Die is gevonden in de traditie en cultuur van de Baskische bevolking. Goede voeding en koken zijn er bij iedere Bask met de paplepel in gegoten. Dit culinaire aspect is door de hele lokale voedselketen opgepakt.
Samen met alle schakels in de keten is het Basque Culinary Center opgezet dat zich richt op hoger onderwijs, onderzoek, innovatie en promotie van gastronomie en lokaal voedsel. De Zuid-Hollandse agrariërs hebben gezien dat het bevorderen van gastronomie oftewel ‘de kunst van het koken’, kan werken als een hefboom om draagvlak te creëren voor lokaal voedsel. Voorbeelden zijn bedrijfsrestaurants die hoogwaardige maaltijden verstrekken aan werknemers door een samenwerkingsverband met lokale groenteproducten.
De deelnemers aan de studiereis hebben veel gediscussieerd met vertegenwoordigers van de Baskische overheid en gezien zien hoe branding en samenwerking werken. Conclusie is dat het zoeken naar gezamenlijke kernwaarden voor de korte keten in Zuid-Holland van groot belang is voor het slagen in de keten.