Hoe kun je melk met meerwaarde realiseren of meerwaarde geven aan producten die van groenten worden gemaakt? 25 melkveehouders, kaas,- ijs,- en chipsmakers en adviseurs ontdekten het tijdens een studiereis in Bristol.
Kijken op het erf van een andere boer in een ander land. Deze reis gaf nieuwe inzichten in de beweegreden om aan de slag te gaan, te experimenteren en soms gewoon te doen’, zegt reisbegeleider en melksommelier Bas de Groot. ‘Ik hoop dat de deelnemers aan het denken zijn gezet om te kijken wat op hun bedrijf past.’ Het programma van de studiereis bestond uit het bezoeken van melkveebedrijven die eigen producten maken en afzetten, een melkfabriek en een grote melkveehouderijbeurs.
Wie kent nog de ouderwetse melkboer die de melk in glazen flessen aan huis bezorgt? In de melkfabriek van Cotteswold Dairy gaan ze terug in de tijd en weten ze op die manier melk met meerwaarde te realiseren. In de melkfabriek wordt per week 1,6 miljoen liter melk verwerkt tot verschillende producten. De boer kan deze producten met een gepersonaliseerd etiket verkopen.
Een andere optie is om de melk door The Milkman thuis te laten bezorgen. Hij levert naast melk ook brood, fruitdranken, eieren en aardappels aan de deur. De prijs is fors hoger dan wat je betaalt in de supermarkt, maar als consument weet je precies waar je producten vandaan komen. Melkveehouder en zuivelaar Edwin Veldhuijzen vindt het een interessant concept. ‘Het leveren aan huis is in onze ogen misschien uit de tijd. Toch zou dit in Nederland, in een modern jasje, best nieuw leven ingeblazen kunnen worden.’ Kaasmaker en destilleerder Charles Martell weet aan zijn producten meerwaarde toe te voegen. Zijn bekendste product is de Stinky Bishop-kaas, een authentieke zachte kaas die hij zelf maakt en online verkoopt voor 60 pond per kilo (ongeveer 67 euro). De twaalf Old Gloucester-koeien die op Martells bedrijf lopen, werden een paar jaar geleden nog met uitsterven bedreigd. Ze geven te weinig melk voor het maken van alle kaas. Een deel van de benodigde melk wordt aangekocht bij de Cotteswold Dairy. Binnen twee maanden wordt de kaas gemaakt, vervoerd, verkocht en geconsumeerd. Martell maakt in zijn destilleerder ook nog cider van onder andere zijn eigen appels. Hiervoor heeft hij zes medewerkers in dienst. Deelnemer aan de studiereis Irma Kaptijns ziet wel wat in de diversiteit op het erf van Martell. ‘Je spreidt daarmee de risico’s, want van elk product heb je inkomsten. Het nadeel is alleen dat het veel werk is en de personeelskosten hoog zijn.’ Eveline de Bruijn heeft zelf een gemengd bedrijf en maakt aardappelchips. ‘Charles is een uitstekende marketeer die zijn verhaal heel goed heeft neergezet. Zijn product en het verhaal erachter heeft hij tot in de puntjes uitgedacht.’
Bij Stroud Microdairy kregen de deelnemers heel andere inzichten. Dit is een kleine boerderij die in de vorm van een stichting met leden uit het dorp wordt gerund. Er worden twaalf koeien gehouden. Wekelijks wordt ongeveer 650 liter melk verkocht aan leden met een gemiddelde prijs van 2,45 euro per liter. ‘Ik vraag veel van mijn leden. Ze moeten vooraf aangeven hoeveel rauwe melk of andere producten ze de komende drie maanden willen bestellen’, zegt oprichter en melkveehouder Kees Frederiks. ‘Ze moeten vooraf betalen, de bestelling elke week op dezelfde dag ophalen en ook nog eens zelf de flessen schoon meenemen.’
Desondanks loopt het bedrijf goed. ‘Ik merk dat de dorpelingen zich verbonden voelen met het bedrijf, ze voelen zich deels eigenaar en zijn daarom bereid meer te betalen. In 2019 verkocht ik mijn producten voor ongeveer 90.000 euro’, vertelt Frederiks.