Water vasthouden? Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Toch laat melkveehouder Jan van der Wind in Woudenberg zien dat het wel kan. En dat het loont. ‘Water is kostbaar. Je kunt als boer zelf het verschil maken. Begin gewoon. Zet een paar stuwen, houd zelf de regie.’
Boeren en tuinders in Oost-Nederland kunnen 40 procent subsidie krijgen voor het plaatsen van stuwen
Maart 2025 gaat de boeken in als de droogste maartmaand sinds het begin van de metingen in 1901. En dat terwijl het groeiseizoen in die maand net van start moet gaan. ‘Als je dan geen water kunt vasthouden, loop je meteen achter de feiten aan’, zegt Van der Wind.
De ondernemer houdt 180 koeien op de grens van de Utrechtse Heuvelrug en Gelderse Vallei. ‘Het water zakt hier snel weg van de heuvelrug richting de beek De Grift. Daarom hebben we stuwen geplaatst in de sloten die afwateren naar de beek’, licht Van der Wind toe. ‘Zo houden we het water langer vast in het gebied en beïnvloeden we ook het grond-waterpeil.’
Met peilbuizen is het effect onderzocht. ‘Als je het slootwater zo’n 30 centimeter opstuwt, stijgt het grondwaterpeil in het perceel gemiddeld met 15 centimeter. Dat is echt heel veel. Zeker in een droog voorjaar maakt dat het verschil tussen wel of geen groeistilstand’, legt de melkveehouder uit.
Het resultaat mag er zijn. Van der Winds bodem is nu nog steeds goed verzadigd. ‘Als een langere periode van droogte aanhoudt, heb ik een voorsprong. En in de zomer levert het mij een aantal weken extra grasgroei op.’
De voordelen gaan verder dan alleen de grasproductie. ‘De opname van nutriënten blijft ook beter op peil, wat weer bijdraagt aan een goede stikstofkringloop’, stelt Van der Wind. ‘Ik zie eigenlijk geen reden om het niet te doen. Als je het water niet tegenhoudt, is het in een paar uur de beek al uit.’
Voor de veehouder is een ding duidelijk: je moet als boer zelf kunnen bepalen wat er gebeurt. ‘Als ik wil bemesten of beweiden, dan laat ik het peil zakken. Blijft het droog, dan zet ik de stuw weer dicht. Die flexibiliteit is belangrijk en die moet je als ondernemer ook echt behouden.’
De Utrechtse ondernemer is er stellig over: ‘Water is kostbaar en je kunt als boer zelf het verschil maken. Begin gewoon. Zet een paar stuwen, houd zelf de regie. Het helpt je bedrijf en het helpt de natuur. Zeker in een jaar als dit, met zulke vroege droogte, merk je direct een verschil.’
De aanleg van de stuwen bij Van der Wind en het onderzoek zijn mede mogelijk gemaakt met financiering vanuit Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) Impuls, het waterschap en de provincie. Het onderzoek is uitgevoerd door Aequator.
Oost-Nederlandse boeren en tuinders in het werkgebied van de waterschappen Vechtstromen, Drents Overijsselse Delta, Vallei & Veluwe en Rijn en IJssel kunnen 40 procent subsidie krijgen voor het plaatsen van stuwen. Een laagdrempelige manier om actief aan de slag te gaan met waterbeheer.
Meer hierover staat op agrarischwaterbeheer.nl.