De overgrote meerderheid van ondernemers in de land- en tuinbouw doet nog niets met kunstmatige intelligentie (AI), terwijl het arbeidsvraagstuk in de sector steeds urgenter wordt. Dat blijkt uit een ledenraadpleging van LTO Noord gefinancierd door het LTO Noord Innovatiefonds.
Robotisering wordt door veel leden gezien als kansrijke oplossing om arbeid te besparen, maar voor grootschalige toepassing ontbreken vaak kennis, financiële middelen en praktische ondersteuning.
Met name het telen van appels en peren is een arbeidsintensief proces, waar ervaren seizoensmedewerkers voor nodig zijn. Die zijn steeds moeilijker te vinden. Robotisering en AI kunnen helpen om arbeid efficiënter in te zetten, maar dan moet de sector wel klaar zijn voor deze technologieën. Daarom vroeg LTO Noord haar leden naar hun ervaringen en verwachtingen.
Robotisering wint terrein. In de dierlijke sectoren is 70% van de leden al actief met robotisering; in de plantaardige sectoren ligt dat op 40%. Ruim twee derde van de leden ziet robotisering als serieuze kans om arbeid te besparen. Vooral in de plantaardige sectoren is het geloof in robotisering als oplossing groot (75%).
Toch zijn er ook uitdagingen: gebrek aan kennis bij werknemers, beperkte technische vaardigheden en vooral financiële barrières. Een derde van de leden geeft aan weinig of geen middelen te hebben voor grote investeringen. Ook subsidiemogelijkheden zijn lang niet altijd bekend of beschikbaar.
Waar robotisering terrein wint, blijft het gebruik van AI in de land- en tuinbouw nog sterk achter. Slechts 14% van de leden doet momenteel iets met AI. Bijna de helft gelooft niet dat AI kan bijdragen aan het oplossen van arbeidsproblemen, en ruim 40% heeft er weinig vertrouwen in.
Belemmeringen liggen vooral op het vlak van kennis en kunde: 63% van de leden geeft aan te weinig informatie over AI te hebben, en meer dan de helft verwacht dat zijzelf én hun medewerkers niet over de juiste vaardigheden beschikken. Bovendien denkt zelfs 50% van de leden in de dierlijke sectoren dat AI op weerstand stuit bij hun werknemers. In de plantaardige sectoren ligt dit aantal iets lager met 32%.
Leden rekenen op ondersteuning van hun belangenorganisatie. De drie belangrijkste verwachtingen zijn:
Leden vragen nadrukkelijk om praktijkgerichte ondersteuning, zoals het delen van ervaringen van collega-ondernemers (40%), een kennisbank (27%), deelname aan pilots (25%), en werkbezoeken (14%). Ook worden financiële ondersteuning en ledenvoordeel benoemd als belangrijke aandachtspunten.
Dit onderzoek was mogelijk dankzij financiering vanuit het LTO Noord Innovatiefonds. LTO Noord gebruikt de uitkomsten van dit onderzoek om haar inzet op robotisering en AI verder vorm te geven. Dat betekent meer aandacht voor praktische toepasbaarheid, kennisdeling en belangenbehartiging in de politiek.
“De wil is er, maar ondernemers kunnen het niet alleen. We staan voor de uitdaging om slimme technologie werkbaar en bereikbaar te maken voor onze leden,” zegt Robert Veenstra, projectleider Mens, Ondernemerschap en Onderwijs, LTO Noord.