Onderwerp

Kabels & leidingen

De door de overheid gewenste energietransitie vraagt investeringen in het netwerk van kabels en leidingen. LTO Noord heeft begrip voor de behoefte aan alternatieve energiebronnen, maar vindt dat daarbij zorgvuldig omgegaan moet worden met het graven in landbouwgrond.

Welke ontwikkelingen hebben impact op landbouwgrond?

In Nederland spelen een aantal ontwikkelingen op het gebied van kabels en leidingen. Zo hebben de verzwaring van het elektriciteitsnet door TenneT en de aanleg van een waterstofnetwerk impact op landbouwgrond in heel Nederland. Ook de aanleg van waterleidingen en rioolpersleidingen vergen ruimte. Daarnaast hebben de zoutwinning in Oost-Groningen en de aansluiting van het Programma Aansluiting Wind Op Zee (PAWOZ) in Noord-Groningen gevolgen voor de landbouw in die regio’s.

Wat vindt LTO Noord van deze ontwikkeling?

Wij hebben begrip voor de keuze van de overheid om te zoeken naar alternatieve en duurzame energiebronnen om Nederland in beweging te houden. Maar wij vinden dat de overheid bij de keuzes voor het leggen van nieuwe kabels en leidingen meer rekening mag houden met het belang van landbouwgronden. In eerste instantie vinden wij dat relatief schaarse landbouwgrond niet gebruikt moet worden voor dergelijke infrastructuur.

Koeien in een weiland met op de achtergrond hoogspanningskabels

Waar pleit LTO Noord voor?

Heldere communicatie vanuit overheden leidt al tot meer duidelijkheid over wensen en opgaven. Mocht landbouwgrond echt nodig zijn, dan pleiten wij voor een zorgvuldige omgang met die grond door (onder)aannemers. Dat betekent bijvoorbeeld dat open ontgravingen zoveel mogelijk voorkomen moeten worden. Schade aan landbouwgrond werkt soms wel meerdere jaren door qua verstoring van het bodemleven met als gevolg een verminderde opbrengst.

Waar zet LTO Noord op in bij landbouwgebruik?

Bij de technische realisatie op een perceel pleiten wij voor de toepassing van horizontaal gedreven boren (Horizontal Directional Drilling). Dit kost meer, maar heeft minder impact op verstoring van landbouwgrond. Mocht landbouwgrond noodzakelijk zijn, dan zetten we in op compensatie in grond en/of financiën; deze compensatie betreft niet alleen de eenmalige schade, maar ook de verminderde opbrengst op de lange termijn. We ondersteunen onze leden daarbij met advies om te komen tot de beste onderhandelingsvoorwaarden.

Programma Aansluiting Wind Op Zee (PAWOZ)

Het Programma Aansluiting Wind op Zee (PAWOZ) onderzocht de mogelijkheden voor een kabelnetwerk vanaf het windpark in de Noordzee, ten noorden van de Waddeneilanden, naar de Eemshaven. Er zijn meerdere routes onderzocht. Eén daarvan, de Schiermonnikoog Wantijroute, loopt onder Schiermonnikoog door, komt aan land bij Kloosterburen en gaat dan dwars door unieke en waardevolle landbouwgrond naar de Eemshaven. In juli 2025 heeft het ministerie bekendgemaakt voor de Schiermonnikoog Wantijroute te kiezen.

Vanuit LTO Noord is er in 2024 en 2025 volop inzet gepleegd om het Ministerie van Klimaat en Groene Groei ertoe te bewegen voor één van de voorgestelde alternatieven te kiezen. Onze voorkeur gaat uit naar een tunnelbakvariant. In de nabije toekomst zullen kabels door zee in een tunnelbak worden aangelegd, deze kabel is de laatste die op deze wijze wordt aangelegd. Het ministerie kiest voor deze optie vanwege de factoren tijd en kosten. De tunnelbak wordt in 2034 aangelegd, maar het ministerie heeft klimaatdoelstellingen die voor 2030 moeten worden gehaald.

LTO Noord beraadt zich op de vervolgstappen.