Projectleider Lisa Ligtermoet gaat op bezoek bij het akkerbouwbedrijf van Sylvia Bakker en haar man Leen van Marion. Sylvia neemt deel aan een project waarin agrariërs nachtvlinders tellen. Hun enthousiasme hierover groeit en dat van andere deelnemers werkt aanstekelijk.
Samen buigen projectleider Lisa Ligtermoet en Bimag-deelnemer Sylvia Bakker over de zogenoemde LedEmmer om te kijken welke nachtvlinders afgelopen nacht op de emmer zijn afgekomen. Bakkers dochtertje Emma kijkt toe. Naast veel kleinere vlinders, de zogenoemde micro's, ziet Bakker twee macro's: een donker brandnetelkopje, maar ook een gestippelde rietboorder. Die is nieuw voor haar.
Toch valt de totale opbrengst vandaag iets tegen. 'Het is volle maan, dan vliegen de vlinders meer op dat licht af dan op de emmer', denkt Ligtermoet. Nadat Bakker foto's heeft gemaakt van de vlinders in de emmer, laat ze de insecten weer vrij.
Bakker neemt sinds vorig jaar deel aan Boeren Insecten Monitoring Agrarisch Gebieden, kortweg Bimag. Ze was eerder al geïnteresseerd, maar toen kende het project in Zuid-Holland nog een wachtlijst.
'Wij hebben een regulier bedrijf met een bijvriendelijke tuin met veel bloeiende bloemen. Het leek me interessant om te zien welke insecten hierop afkomen', vertelt Bakker.
Eens per twee weken plaatst de ondernemer drie emmers verdeeld over het erf en de landerijen. Ligtermoet vertelt hoe ze tot de locatie van de emmers kwamen. 'We willen er één op een regulier beheerd perceel, dat is bij Sylvia in een perceel tarwe, één dicht bij een natuurmaatregel en één op het erf.'
Ligtermoet bezocht het bedrijf van Bakker begin dit jaar, samen met iemand van de Vlinderstichting. Ze bekeken waar de emmers moesten worden geplaatst en regelde de deelname van Bakker in het systeem van Bimag.
Bimag heeft momenteel honderd deelnemers. In 2019 startte het project als een pilot samen met de Vlinderstichting en BoerenNatuur. Sindsdien is het steeds verder uitgebreid in regio's en sectoren. Ligtermoet heeft vooral een rol tijdens de intake en in de coördinatie en communicatie. 'We organiseren ook bijeenkomsten voor deelnemers, zodat ze ervaringen uit kunnen wisselen. Maar ik zie dat ook WhatsApp daar al mooi voor wordt gebruikt.'
Bakker plaatst de emmers 's avonds en gaat 's ochtends kijken welke vlinders erin zitten. Ze maakt foto's en zoekt later thuis met de app Obsidentify uit welke vlinders het zijn. Dit meldt ze in het systeem van Bimag.
'Elke keer zijn er weer nieuwe soorten', vertelt Bakker enthousiast. 'Zee-uilen, koperuilen, een populierenpijlstaart en in de emmer op de akker ook witte tijgers, een satijnvlinder en een groente-uil. Ik wist niet dat er zoveel verschillende nachtvlinders waren.'
Er zijn in Nederland volgens Ligtermoet 2.400 soorten nachtvlinders, waarvan 800 soorten macro's. Voor Bimag kunnen ook de dagvlinders worden geïnventariseerd, maar dat vergt een iets geoefender oog. De deelnemers lopen dan een rondje over hun bedrijf en tellen de verschillende soorten die ze zien.
'Misschien dat ik dat in de toekomst nog ga doen, nu vind ik de nachtvlinders eerst voldoende. De appgroep met deelnemers werkt wel erg stimulerend. Deelnemers delen trots foto's van nieuwe soorten die ze hebben gezien. Dat wakkert het enthousiasme bij de rest ook wel weer aan', stelt Bakker.
Zelf hoopt de ondernemer de ligusterpijlstaart nog eens aan te treffen. 'We hebben een liguster geplant en snoeien die pas na de bloei. Je houdt er toch steeds meer rekening mee in de bedrijfsvoering.'
De deelname aan Bimag is vrijwillig. Het kost Bakker naar eigen zeggen zo'n drie tot vier uur per twee weken. 'Dat hangt een beetje vanaf hoeveel verschillende soorten ik ontdek. Het plaatsen van de emmers 's avonds kost maar een kwartiertje, met het tellen 's ochtends ben ik een klein uurtje bezig.'
Maar het uitzoeken en invoeren van de verschillende rassen en het uploaden van de foto's kost volgens Bakker wel even tijd. 'Al is dat ook wel weer een leuk en leerzaam klusje. En je krijgt er ook steeds meer oog voor.'
Bakker komt van oorsprong niet van een boerderij maar trouwde met akkerbouwer Leen van Marion. Samen met een oom en neef van haar man hebben ze een bedrijf met 140 hectare aardappelen, uien, bieten en tarwe. Ze regelen zelf hun afzet, sorteren zelf en vermeerderen ook hun eigen pootgoed.
Op de vraag of ze eerder ook al 'insectenminded' waren, moet Van Marion lachen. 'Nou, dat is Sylvia meer dan ik. We hebben een gangbaar bedrijf en ik spuit wel insecticiden als het nodig is. Maar bijvoorbeeld de bestrijding van de uienvlieg gebeurt door monitoring en het uitzetten van steriele mannetjes uienvliegen. Dan heb je geen chemie nodig.'
In de tuin van de ondernemers staat ook een insectenhotel. Bakker: 'Het is echt leuk om te laten zien hoeveel insecten er rondom een gangbaar akkerbouwbedrijf vliegen. Terwijl we vlak bij Rotterdam wonen en industrie en woonwijken om ons heen oprukken. Er zijn hier insecten te over.'
