Bodemkwaliteit

Bodemkwaliteit gaat over de gezondheid, structuur en vruchtbaarheid van de bodem. Een goede bodem is essentieel voor de productie van voedsel, het vasthouden en filteren van water, en voor de weerbaarheid van gewassen. Voor boeren vormt de bodem de basis van hun bedrijfsvoering. Door intensief gebruik, klimaateffecten en toenemende regelgeving staat die bodemkwaliteit echter onder druk. Denk aan verdichting door zware machines, uitspoeling van nutriënten, of problemen met het waterbergend vermogen van de grond.

Deze druk is in elke regio anders. In zandgebieden spelen andere problemen dan in klei- of veenregio’s. De ondergrond, het landschap en de waterhuishouding bepalen samen hoe kwetsbaar of veerkrachtig een bodem is. Boeren moeten in veel gebieden meer doen met minder middelen, terwijl tegelijkertijd maatschappelijke eisen rond bodemgebruik toenemen. Het gebruik van mest en gewasbescherming staat onder toezicht, en ook de beschikbaarheid van voldoende zoet water hangt nauw samen met een gezonde bodem.

Uitdagingen voor boeren en tuinders

Voor agrariërs zijn de uitdagingen rond bodemkwaliteit zowel technisch als beleidsmatig. Technisch, omdat het vraagt om aangepaste teeltmaatregelen, investering in bodemverbetering of het toepassen van precisielandbouw. Beleidsmatig, omdat ze te maken krijgen met beperkingen vanuit milieuregels, zoals in de Nitraatrichtlijn of gebiedsgerichte plannen rond drinkwaterwinning. In sommige regio’s leidt dit tot onzekerheid over de toekomst, bijvoorbeeld waar teeltverboden dreigen of waar compensatie uitblijft.

Grip houden op de bodem

LTO Noord helpt boeren om grip te houden op de veranderingen rond bodemgebruik en -beleid. Dat doen we door:

Structureel overleg met overheden, waterschappen en kennisinstellingen over bodemvraagstukken.
Inzet op gebiedsgericht maatwerk, waarbij lokale omstandigheden leidend zijn.
Versterking van de goede landbouwpraktijk, om te zorgen dat agrariërs kunnen blijven ondernemen binnen de kaders van bodem- en waterbeleid.
Samenwerking met LTO Nederland, onder meer bij het opstellen van het achtste Actieprogramma Nitraatrichtlijn.
Ondersteuning in knelgebieden, bijvoorbeeld in regio’s met drinkwaterwinning of rondom Natura 2000-gebieden, waar agrariërs onder druk staan.

Gebiedsgericht aanpakken

Met behulp van gerichte lobby is er al meer aandacht voor een gebiedsgerichte aanpak in plaats van generieke regels. Boeren en tuinders worden actief betrokken bij het opstellen van bodem- en watermaatregelen, bijvoorbeeld in de nitraataanpak. Met inzet van programma’s als het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) worden agrariërs ondersteund in het verbeteren van hun bodem met bodemscans, machinedemonstraties en praktische kennisbijeenkomsten.